ปุ๋ยนาข้าว : คำนวนปุ๋ย
สาระน่ารู้เกี่ยวกับปุ๋ยนาข้าว
การใช้ปุ๋ยนา ตอน ตัวอย่างการคำนวณปุ๋ย
เพื่อให้เข้าใจวิธีการหาอัตราปุ๋ยที่ควรใส่ ยกตัวอย่างการคำนวณปุ๋ย ดังนี้ ว่า มีอินทรียวัตถุ 1-2 % (ระดับปานกลาง) มีฟอสเฟตที่เป็นประโยชน์ 5-10 มิลลิกรัม.P./กิโลกรัม (ระดับปานกลาง) และโพแทสเซียมที่แลกเปลี่ยนได้ต่ำกว่า 60 มิลลิกรัม.P./กิโลกรัม (ระดับต่ำ)และต้องการปลุกข้าวไม่ไวต่อช่วงแสงนั้น ควรให้ธาตุอาหารในอัตรา 12 กิโลกรัม.N/ไร่ 3 กิโลกรัม. P2O5/ไร่ และ 6 กิโลกรัม.K2O/ไร่ ต่อจากนั้นจึงเลือกวิธีการใช้ปุ๋ยหนึ่งวิธีจาก 3 วิธี ตามชนิดของปุ๋ยที่สามรถจัดหาได้ โดยแต่ละวิธีจะให้ธาตุอาหารเท่ากัน ดังตัวอย่างการคำนวณต่อไปนี้
วิธีที่ 1 ใช้แม่ปุ๋ย 3 ชนิด คือ ยูเรีย ( 46 – 0 – 0 ) ทริปเปิลซูเปอร์ฟอสเฟต ( 0 – 46 – 0 ) และโพแทสเซียมคลอไรด์ ( 0 – 0 – 60 ) การใส่ปุ๋ยแบ่งเป็น 3 ครั้ง คือ
– ครั้งที่ 1 ใช้สูตร 46 – 0 – 0 อัตรา 9 กิโลกรัม/ไร่ สูตร 0 – 46 – 0 อัตรา 7 กิโลกรัม/ไร่ และสูตร 0 – 0 – 60 อัตรา 10 กิโลกรัม/ไร่
– ครั้งที่ 2 ใช้สูตร 46 – 0 – 0 อัตรา 9 กิโลกรัม/ไร่
– ครั้งที่ 3 ใช้สูตร 46 – 0 – 0 อัตรา 9 กิโลกรัม/ไร่
อาจแสดงการคำนวณว่าปุ๋ยที่ใส่ ให้ธาตุอาหารประมาณ 12 กิโลกรัม.N/ไร่ 3 กิโลกรัม. P2O5/ไร่ และ 6 กิโลกรัม.K2O/ไร่ ดังนี้
– สูตรปุ๋ย 46 – 0 – 0 อัตราปุ๋ย 27 กิโลกรัม/ไร่ มีไนโตรเจนทั้งหมด 12.4 กิโลกรัม.N/ไร่ ไม่มีฟอสฟอรัสที่เป็นประโยชน์ และโพแทสเซียมที่แลกเปลี่ยนได้
– สูตรปุ๋ย 0 – 46 – 0 อัตราปุ๋ย 7 กิโลกรัม/ไร่ ไม่มีไนโตรเจนทั้งหมด มีฟอสฟอรัสที่เป็นประโยชน์ 3.2 กิโลกรัม. P2O5/ไร่ และไม่มีโพแทสเซียมที่แลกเปลี่ยนได้
– สูตรปุ๋ย 0 – 0 – 60 อัตราปุ๋ย 10 กิโลกรัม/ไร่ ไม่มีไนโตรเจนทั้งหมดและฟอสฟอรัสที่เป็นประโยชน์ มีโพแทสเซียมที่แลกเปลี่ยนได้ 6 กิโลกรัม.K2O/ไร่
– รวมอัตราธาตุอาหาร มีไนโตรเจนทั้งหมด 12.4 กิโลกรัม.N/ไร่ ฟอสฟอรัสที่เป็นประโยชน์ 3.2 กิโลกรัม. P2O5/ไร่ และโพแทสเซียมที่แลกเปลี่ยนได้ 6 กิโลกรัม.K2O/ไร่
วิธีที่ 2 ใช้แม่ปุ๋ย 3 ชนิด คือ ใช้แม่ปุ๋ย 3 ชนิด คือ ยูเรีย ไดแอมโมเนียมฟอสเฟต ( 18 – 46 – 0 ) และโพแทสเซียมคลอไรด์ การใส่ปุ๋ยแบ่งเป็น 3 ครั้ง คือ
– ครั้งที่ 1 ใช้สูตร 18 – 46 – 0 อัตรา 7 กิโลกรัม/ไร่ สูตร 46 – 0 – 0 อัตรา 6 กิโลกรัม/ไร่ และสูตร 0 – 0 – 60 อัตรา 10 กิโลกรัม/ไร่
– ครั้งที่ 2 ใช้สูตร 46 – 0 – 0 อัตรา 9 กิโลกรัม/ไร่
– ครั้งที่ 3 ใช้สูตร 46 – 0 – 0 อัตรา 9 กิโลกรัม/ไร่
อาจแสดงการคำนวณว่าปุ๋ยที่ใส่ ให้ธาตุอาหารประมาณ 12 กิโลกรัม.N/ไร่ 3 กิโลกรัม. P2O5/ไร่ และ 6 กิโลกรัม.K2O/ไร่ ดังนี้
– สูตรปุ๋ย 18 – 46 – 0 อัตราปุ๋ย 7 กิโลกรัม/ไร่ มีไนโตรเจนทั้งหมด 1.2 กิโลกรัม.N/ไร่ มีฟอสฟอรัสที่เป็นประโยชน์ 3.2 กิโลกรัม. P2O5/ไร่ และไม่มีโพแทสเซียมที่แลกเปลี่ยนได้
– สูตรปุ๋ย 46 – 0 – 0 อัตราปุ๋ย 24 กิโลกรัม/ไร่ มีไนโตรเจนทั้งหมด 11.0 กิโลกรัม.N/ไร่ ไม่มีฟอสฟอรัสที่เป็นประโยชน์ และโพแทสเซียมที่แลกเปลี่ยนได้
– สูตรปุ๋ย 0 – 0 – 60 อัตราปุ๋ย 10 กิโลกรัม/ไร่ ไม่มีไนโตรเจนทั้งหมดและฟอสฟอรัสที่เป็นประโยชน์ มีโพแทสเซียมที่แลกเปลี่ยนได้ 6 กิโลกรัม.K2O/ไร่
– รวมอัตราธาตุอาหาร มีไนโตรเจนทั้งหมด 12.2 กิโลกรัม.N/ไร่ ฟอสฟอรัสที่เป็นประโยชน์ 3.2 กิโลกรัม. P2O5/ไร่ และโพแทสเซียมที่แลกเปลี่ยนได้ 6 กิโลกรัม.K2O/ไร่
วิธีที่ 3 ใช้ปุ๋ยสูตร 16 – 20 – 0 หรือสูตรใกล้เคียง ร่วมกับปุ๋ยยูเรียและปุ๋ยโพแทสเซียมคลอไรด์ การใส่ปุ๋ยแบ่งเป็น 3 ครั้ง คือ
– ครั้งที่ 1 ใช้สูตร 16 – 20 – 0 หรือสูตรใกล้เคียง อัตรา 15 กิโลกรัม/ไร่ สูตร 46 – 0 – 0 อัตรา 4 กิโลกรัม/ไร่ และสูตร 0 – 0 – 60 อัตรา 10 กิโลกรัม/ไร่
– ครั้งที่ 2 ใช้สูตร 46 – 0 – 0 อัตรา 9 กิโลกรัม/ไร่
– ครั้งที่ 3 ใช้สูตร 46 – 0 – 0 อัตรา 9 กิโลกรัม/ไร่
อาจแสดงการคำนวณว่าปุ๋ยที่ใส่ ให้ธาตุอาหารประมาณ 12 กิโลกรัม.N/ไร่ 3 กิโลกรัม. P2O5/ไร่ และ 6 กิโลกรัม.K2O/ไร่ ดังนี้
– สูตรปุ๋ย 16 – 20 – 0 อัตราปุ๋ย 15 กิโลกรัม/ไร่ มีไนโตรเจนทั้งหมด 2.4 กิโลกรัม.N/ไร่ มีฟอสฟอรัสที่เป็นประโยชน์ 3 กิโลกรัม. P2O5/ไร่ และไม่มีโพแทสเซียมที่แลกเปลี่ยนได้
– สูตรปุ๋ย 46 – 0 – 0 อัตราปุ๋ย 22 กิโลกรัม/ไร่ มีไนโตรเจนทั้งหมด 10.1 กิโลกรัม.N/ไร่ ไม่มีฟอสฟอรัสที่เป็นประโยชน์ และโพแทสเซียมที่แลกเปลี่ยนได้
– สูตรปุ๋ย 0 – 0 – 60 อัตราปุ๋ย 10 กิโลกรัม/ไร่ ไม่มีไนโตรเจนทั้งหมดและฟอสฟอรัสที่เป็นประโยชน์ มีโพแทสเซียมที่แลกเปลี่ยนได้ 6 กิโลกรัม.K2O/ไร่
– รวมอัตราธาตุอาหาร มีไนโตรเจนทั้งหมด 12.5 กิโลกรัม.N/ไร่ ฟอสฟอรัสที่เป็นประโยชน์ 3.2 กิโลกรัม. P2O5/ไร่ และโพแทสเซียมที่แลกเปลี่ยนได้ 6 กิโลกรัม.K2O/ไร่
หากปุ๋ยทั้ง 3 ชนิด คือ ปุ๋ยผสมสูตร 16 – 16 – 8 หรือสูตรใกล้เคียง ปุ๋ยยูเรียและปุ๋ยโพแทสเซียมคลอไรด์ การใส่ปุ๋ยแบ่งเป็น 3 ครั้ง คือ
– ครั้งที่ 1 ใช้สูตร 16 – 16 – 20 หรือสูตรใกล้เคียง อัตรา 19 กิโลกรัม/ไร่ สูตร 46 – 0 – 0 อัตรา 2 กิโลกรัม/ไร่ และสูตร 0 – 0 – 60 อัตรา 8 กิโลกรัม/ไร่
– ครั้งที่ 2 ใช้สูตร 46 – 0 – 0 อัตรา 9 กิโลกรัม/ไร่
– ครั้งที่ 3 ใช้สูตร 46 – 0 – 0 อัตรา 9 กิโลกรัม/ไร่
อาจแสดงการคำนวณว่าปุ๋ยที่ใส่ ให้ธาตุอาหารประมาณ 12 กิโลกรัม.N/ไร่ 3 กิโลกรัม. P2O5/ไร่ และ 6 กิโลกรัม.K2O/ไร่ ดังนี้
– สูตรปุ๋ย 16 – 16 – 20 อัตราปุ๋ย 19 กิโลกรัม/ไร่ มีไนโตรเจนทั้งหมด 3.0 กิโลกรัม.N/ไร่ มีฟอสฟอรัสที่เป็นประโยชน์ 3.0 กิโลกรัม. P2O5/ไร่ และมีโพแทสเซียมที่แลกเปลี่ยนได้ 1.5 กิโลกรัม.K2O/ไร่
– สูตรปุ๋ย 46 – 0 – 0 อัตราปุ๋ย 20 กิโลกรัม/ไร่ มีไนโตรเจนทั้งหมด 9.2 กิโลกรัม.N/ไร่ ไม่มีฟอสฟอรัสที่เป็นประโยชน์ และโพแทสเซียมที่แลกเปลี่ยนได้
– สูตรปุ๋ย 0 – 0 – 60 อัตราปุ๋ย 8 กิโลกรัม/ไร่ ไม่มีไนโตรเจนทั้งหมดและฟอสฟอรัสที่เป็นประโยชน์ มีโพแทสเซียมที่แลกเปลี่ยนได้ 4.8 กิโลกรัม.K2O/ไร่
– รวมอัตราธาตุอาหาร มีไนโตรเจนทั้งหมด 12.2 กิโลกรัม.N/ไร่ ฟอสฟอรัสที่เป็นประโยชน์ 3.0 กิโลกรัม. P2O5/ไร่ และโพแทสเซียมที่แลกเปลี่ยนได้ 6.3 กิโลกรัม.K2O/ไร่
อาจสรุปหลักการของการใช้ปุ๋ยเคมีกับนาข้าวตามผลการวิเคราะห์ดินได้ 5 ข้อ ดังนี้
- อัตราธาตุอาหารจากปุ๋ยเคมีที่ให้ ต้องสัมพันธ์กับผลการวิเคราะห์ดิน แต่ในดินเดียวกัน อัตราปุ๋ยไนโตรเจนที่ใช้กับข้าวไม่ไวต่อช่วงแสง จะสูงกว่าที่ใช้กับข้าวที่ไวต่อช่วงแสง 2 เท่า
- เพื่อให้ได้อัตราของธาตุอาหาตามที่กำหนด สามารถเลือกชนิดของปุ๋ยเคมีได้หลายแบบ ทั้งนี้ขึ้นอยู่กับชนิดของปุ๋ยเคมีที่สามารถจัดหาได้
- ปุ๋ยที่มีฟอสฟอรัสกับปุ๋ยที่มีโพแทสเซียม ควรใส่เพียงครั้งเดียว คือ สำหรับนาดำ ใส่ในช่วงปักดำหรือหลังปักดำ 7 วัน แต่ถ้าเป็นนาหว่าน ใส่หลังข้าวงอก 15-20 วัน
- ปุ๋ยไนโตรเจนสำหรับข้าวไม่ไวต่อช่วงแสง ใส่ 3 ครั้ง คือ ครั้งแรกตามข้อที่ 3 ส่วนครั้งที่ 2 ใส่ในระยะที่ข้าวแตกกอหรือ 30 วันหลังการใส่ปุ๋ยครั้งแรก และครั้งที่ 3 ใส่ในระยะที่ข้าวกำเนิดช่อดอก
- ปุ๋ยไนโตรเจนสำหรับข้าวไวต่อช่วงแสง ใส่ 2 ครั้ง คือ ครั้งแรกตามข้อ 3 ส่วนครั้งที่ 2 ใส่ในระยะที่ข้าวกำเนิดช่อดอก
สาระน่ารู้เกี่ยวกับปุ๋ยนาข้าว
ปุ๋ยนาข้าว : คำนวนปุ๋ย